‘Upp, upp, mín sál og allt mitt geð,’. Á þessum mögnuðu orðum hefjast Passíusálmar Hallgríms Péturssonar sem komu fyrst fyrir sjónir almúgans á því herrans ári 1666 þegar þeir voru fyrst prentaðir á Hólum í Hjaltadal. Þegar þar var komið sögu var séra Hallgrímur sleginn líkþrá og átti fyrir þær sakir erfitt með að þjóna brauði sínu sem var Saurbær á Hvalfjarðarströnd.
En hvað vildi Hallgrímur segja Íslendingum með því að yrkja þetta magnaða trúkvæði sem að miklu leyti gerist í grasagarði í Mið-Austurlöndum? Hvað átti hann við þegar hann fjallaði um komu gyðinga í grasagarðinn í fimmta sálmi? Fyrirleit hann gyðinga eða átti hann ef til vill við Grasagarðinn í Laugardalnum? Var grasagarður Hallgríms jafnvel fyrirmyndin að Húsdýragarðinum? Hver veit? (MYND/Rósa Lind Björnsdóttir 2009)
Sá er þetta ritar telur að með Passíusálmunum hafi Hallgrímur Pétursson séð langt fram í tímann og í raun verið að gagnrýna lokun áfengisverslana á Íslandi yfir hörðustu hátíðisdaga páskanna, svo sem föstudaginn langa og skírdag. Undir þetta hafa margir þekktir sagnfræðingar erlendir tekið og jafnvel drykkjumenn víða um heim. Vefsetrið atlisteinn.is sameinast þeim í forundran þeirra og spyr: Hvers vegna afléttum við Íslendingar ekki skinheilagri helgislepju okkar af þjóðfélaginu og gerum gagngerar breytingar á lögum um helgidagafrið númer 32 frá 1997. Þar blasir við þetta nöturlega lagaboð:
III. kafli. Um helgidagafrið.
3. gr. Óheimilt er að trufla guðsþjónustu, kirkjuathöfn eða annað helgihald með hávaða eða öðru því sem andstætt er helgi viðkomandi athafnar.
4. gr. Um starfsemi á helgidögum þjóðkirkjunnar gilda eftirfarandi reglur:
1. Á helgidögum skv. 1. tölul. 2. gr. er öll almenn starfsemi heimil.
2. Á helgidögum skv. 2. og 3. tölul. 2. gr. er eftirfarandi starfsemi óheimil:
a. Skemmtanir, svo sem dansleikir eða einkasamkvæmi á opinberum veitingastöðum eða á öðrum stöðum sem almenningur hefur aðgang að. Hið sama gildir um opinberar sýningar og skemmtanir þar sem happdrætti, bingó eða önnur svipuð spil fara fram.
b. Markaðir og verslunarstarfsemi, svo og önnur viðskiptastarfsemi.
Hvað finnst heilbrigðum og almennt vel þenkjandi íslenskum þegnum um lagaboð á borð við þetta? Erum við Íslendingar ekki að verða einir um það að banna skemmtanir á stöðum sem almenningur hefur aðgang að yfir hátíð sem fæstir hafa nema óljósa hugmynd um hvað stendur fyrir? Hvað finnst okkur um að vera athlægi ferðamanna vegna þess að við lokum dyrum okkar fyrir umheiminum til að minnast þjáningar trésmiðs frá Nasaret sem enginn getur staðfest að hafi lokið sveinsprófi í iðninni auk þess sem öll okkar vitneskja um viðkomandi er fengin úr bók sem var rituð mörgum mannsöldrum eftir að hann var uppi? Veit einhver kennitölu þessa manns, myndir þú treysta einhverjum sem fæddist í jötu og er vitað hvort Jesú vildi taka upp evru?
Ég held ekki. Auk þess held ég að við Íslendingar ættum að endurskoða lög okkar um helgidagafrið og íhuga hvort helgidagar nú orðið veiti okkur einhvern frið. Það er að minnsta kosti ljóst að gjörsamlega óþolandi er að þurfa að loka dyrum brennivínsverslana heilu og hálfu vikurnar vegna þess að maður var negldur við kross fyrir rúmlega þúsund árum. Það eina sem hann bað um var að fólk sýndi hvert öðru lágmarkstillitsemi og það er út í hött að lokun áfengisverslana um páskana sé tillitsemi. Ég tilfæri að lokum þetta erindi Hallgríms:
Hann, sá sem vín
af valdi sín
úr vatni sætt til reiddi,
með sorgarskikk
fékk súrt edik
fyrir svaladrykk,
þá sárt hann þorstinn neyddi. (Pas. 42:4)
Follow